Wszyscy wiemy, że zapachy mogą wpływać na nasze samopoczucie. Istotnie, olejki eteryczne są regularnie używane w starożytnym Egipcie i Indiach jako dodatek do poprawy zdrowia i dobrego samopoczucia. Oleje te są zwykle ekstrahowane przez destylację parową z pachnących roślin, takich jak lawenda, róża, pomarańcza, cynamon lub mięta pieprzowa. Oleje mogą być wdychane, używane podczas masażu, a nawet spożywane.
Uważa się, że wpływ zapachów na nastrój może wynikać z budowy systemu węchowego. Obszary mózgu przetwarzające zapachy są bezpośrednio związane z obszarami zaangażowanymi w przetwarzanie emocji, wspomnień i reakcji autonomicznych.
Zacznijmy od początku, czyli od nosa. Tutaj receptory neuronów węchowych wykrywają substancje zapachowe (substancje chemiczne tworzące zapach) i przekształcają te cząstki w sygnały elektryczne. Sygnały te przemieszczają się wzdłuż nerwu węchowego do opuszki węchowej w ośrodkowym układzie nerwowym (Kadohisa, 2013). Opuszka węchowa tworzy połączenia z innymi obszarami mózgu, takimi jak ciało migdałowate (centrum emocji) (Wilson-Mendenhall et al., 2013) i kora śródwęchowa (ważna w pamięci) (Takehara-Nishiuchi, 2014). Ciało migdałowate z kolei jest połączone z podwzgórzem, częścią mózgu, która reguluje stany fizjologiczne, np. kontrolowanie uwalniania hormonów stresu. Jest to jeden z powodów, dla których zapachy mogą mieć wpływ na nasz nastrój i dlaczego przywołują tak silne wspomnienia.
Wiele osób uważa, że olejki eteryczne mogą wpływać na ich nastrój, ale nie są to jedyne substancje zapachowe, które mogą mieć taki efekt. Jeśli lubisz spędzać czas na łonie natury, prawdopodobnie zauważyłaś/eś, że otoczenie roślinnością może zmniejszyć stres. Jedno z badań sugeruje, że „zielony zapach” (zapach liści i roślinności) zmienia sygnały elektryczne w naszym mózgu w sposób powodujący działanie uspokajające, odzwierciedlone w poczuciu relaksu (Sano i in., 2002) . Badania na szczurach wykazały, że efekt ten może być spowodowany działaniem zielonego zapachu w obwodzie mózgu, który uwalnia adrenalinę i kortyzol (oś podwzgórze-przysadka-nadnercza) (Nakashima i in., 2004).
Czy zauważyłaś/eś, że w czasie stresu Twoja skóra staje się sucha lub nękają Cię wypryski? Stres powoduje kurczenie się lipidów, które tworzą barierę ochronną skóry, zwiększając transepidermalną utratę wody (TEWL) – ucieczkę wilgoci ze skóry. Niektóre badania sugerują, że wdychanie „zielonego zapachu” lub olejku eterycznego z róży może zmniejszyć ten wyciek wody i zapobiec wysuszeniu skóry związanemu ze stresem (Fukada i in., 2007).
Aromaterapia opiera się na holistycznym podejściu do pacjenta, biorąc pod uwagę zarówno jego fizyczne, jak i psychiczne potrzeby (co oznacza, że wszelkie efekty aromaterapii mogą być specyficzne dla osoby). Badania naukowe wykazały dowody zarówno na skuteczność aromaterapii, jak i przeciw niej, ale z wieloma osobami zgłaszającymi korzyści z pewnością potrzebne są dalsze badania. Ten artykuł ma charakter wyłącznie informacyjny. Zawsze używaj olejków eterycznych zgodnie z instrukcjami producenta lub terapeuty.
Dr Jadwiga Nazimek
Fukada, M., E. Kano, M. Miyoshi, R. Komaki, and T. Watanabe, 2012, Effect of “rose essential oil” inhalation on stress-induced skin-barrier disruption in rats and humans: Chem Senses, v. 37, p. 347-56.
Kadohisa, M., 2013, Effects of odor on emotion, with implications: Front Syst Neurosci, v. 7, p. 66.
Nakashima, T., M. Akamatsu, A. Hatanaka, and T. Kiyohara, 2004, Attenuation of stress-induced elevations in plasma ACTH level and body temperature in rats by green odor: Physiology & Behavior, v. 80, p. 481-488.
Sano, K., Y. Tsuda, H. Sugano, S. Aou, and A. Hatanaka, 2002, Concentration effects of green odor on event-related potential (P300) and pleasantness: Chemical Senses, v. 27, p. 225-230.
Takehara-Nishiuchi, K., 2014, Entorhinal cortex and consolidated memory: Neurosci Res, v. 84, p. 27-33.
Wilson-Mendenhall, C. D., L. F. Barrett, and L. W. Barsalou, 2013, Neural Evidence That Human Emotions Share Core Affective Properties: Psychological Science, v. 24, p. 947-956.